کاربردهای ورق PVC
ورق پی وی سی نوعی جدید از ورقهای پلاستیکی دوستار محیط زیست میباشد که امکان جایگزینی با چوب و ورقهای فولادی را دارد.
در مقایسه با چوب مزایای زیادی از جمله وزن سبک، قابلیت انعطاف، ضد آتش، ضد اسید ،ضد گرد وغبار ، ضد آب ، عایق حرارتی ،عایق صوتی ، ضد ضربه بودن وبسیاری ازموارد دیگر میباشد.
این ورقها دارای قابلیتهای مختلف از جمله روکش دار شدن یا قابلیت پرینت رنگی را داشته و روشهای مختلف مونتاژ از جمله میخ زنی ، پیچ زنی ، اره کاری ، چسباندن ،جوش دادن ، بندکشی ،فرم دهی و... روی آن قابل اجرا میباشد.
از جمله کاربردهای این ورقها عبارتند از :
1- کابینت آشپزخانه و حمام ،کابینت روشوئی
2- دیوارهای بیرونی ساختمان، در و پنجره و ...
3- دکوراسیون داخلی،پارتیشن بندی ادارات و خانه، ساندویچ پنل و...
4- حکاکی ، بیلبوردهای تبلیغاتی و بیلبوردهای نمایشگاهی، بنرهای تبلیغاتی ، تابلوهای نقاشی
5- کابینتهای آزمایشگاهی،تجهیزات پروژه های شیمیائی ،پارتیشن بندی و تجهیزات سردخانه ای ،پروژه های محیط زیستی
6- دکوراسیون تبلیغاتی ، صفحات نمایشگر ، چاپ سیلک ، برش حروف کامپیوتری ، علائم چراغ راهنمائی و ...
کلمات کلیدی:
آشنایی با پلکسی گلاس (Plexiglas) :
پلکسی گلاس از خانواده ی پلاستیک های شیشه ای هستند.
در برابر نور خورشید و اشعه ی ما ورا بنفش از مقاومت خوبی برخوردار هستند . همان کاربری شیشه را دارند و دارای خواصی شبیه شیشه هستند. درجه سختی ان نسبت به شیشه کم تر است و در محیط به راحتی خم می شود ،احتیاج به ترموفرم در محیط بیرون ندارد .
البته قابل ذکر است که جایگزین خوبی برای شیشه نیستند چرا که شیشه سازه خاص خود را دارد و همچنین دیتیل هایی که برای شیشه ایجاد می کنیم نمی توان برای پلکسی ایجاد کرد.
پلکسی گرمای خورشید را می گیرد و در خود نگاه می دارد،از رنگ های بسیار متعددی برخوردار است که این رنگ ها کد بندی شده هستند.پلکسی از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است که به عنوان مثال در کشورچین به وسیله ان زیر اقیانوس تونل احداث کردند .
پلکسی گلاس خانواده ای از پلاستیک های رزین به ویژه از نوع نور گذران .
پلکسی گلاس با اسامی مختلفی چون طلق ،اکریلیک , پلی اکریلیک و پلکسی نامیده می شود .
این ماده به خاطر زیبایی مقاومت ،شفافیت و سبکی در سالهای اخیر کاربردهای بسیاری یافته است.از این ماده برای تندیس ها ، لوح های یاد بود ، دکوراسیون غرفه های نمایشگاهی ، تولید انواع مبلمان . میز . آباژور . لوستر . تریبون . آئینه کنسول . آئینه شمعدان . تابلوهای تبلیغاتی ، قطعات خاص صنعتی و ظروف اشپز خانه مورد استفاده قرار می گیرد .
این ماده با ضخامت های مختلف (بین 1 تا 30 میلی متر ) در بازار یافت می شود و برای ضخامت های بالاتر از 30 میلی متر نیز با کمی جستجو به نتیجه خواهید رسید . Plexiglas
Plexiglas به عنوان یک محصول فوق العاده ایده آل دارای طیف بسیار وسیع و تنوع بسیار در نوع کاربری ، رنگ ، ابعاد و ضخامت می باشد . این محصول به عنوان یک کالای جانشین شیشه در انواع تخت و چند جداره تولید و عرضه می گردد . انواع SATINICE ورق های Plexiglas بواسطه تنوع ، رنگ و زیبایی فوق العاده یک گزینه ایده آل برای مهندسین معمار و طراحی داخلی می باشد.
پلکسی سه نوع است :1- شفاف 2- نیمه شفاف 3- کدر
1- شفاف : پلکسی شفاف به شدت نور را از خود عبور می دهد .از این نوع پلکسی در جاهایی استفاده می کنند که می خواهند فضای داخل ساختمان مشخص باشد تا بتوانند دید به داخل داشته باشند یا در جاهای متعدد دیگر مانند:
2- نیمه شفاف : این نوع پلکسی نیز نور را از خود عبور می دهد ولی حالتی مات دارد که پشت ان به راحتی دیده نمی شود
3- کدر : پلکسی کدر نور را از خود عبور نمی دهد و به خاطر رنگ های بسار متنوعی که دارد و به ضخامت های متفاوتی دارند به جای شیشه استفاده می شود
می دانیم که شیشه ها را به وسیله چسب اکواریوم به هم متصل می کنند و حال اگر بخواهیم شیشه را به پلکسی بچسبانیم می توانیم از چسب اپکسی استفاده کنیم و برای چسباندن پلکسی به پلکسی از کلروفوم استفاده می کنند
یکی از مواردی که دستگاه های لیزری به خوبی در ان حکاکی ایجاد می کند ، پلکسی گلاس است .
ویژگی حکاکی لیزری روی پلکسی گلاس به قرار زیر است :
1. حکاکی با ظرافت و دقت بالا
2. امکان حکاکی تصاویر ،نقوش و طرح های بسیار پیچیده
3. سرعت حکاکی بالا
4. امکان حکاکی با عمق های متفاوت
5. سطح حکاکی شده صاف
شباهت ها وتفاوت های شیشه و پلکسی :
پلکسی گلاس را چهار کشور دنیا تولید می کنند. امریکا / انگلیس / ایتالیا / تایوان / که بیشتر شیت هایی که به ایران وارد میشود از نوع تایوانی می باشد که از همه ارزانتر است . ودر زمان طولانی رنگ آن کمی زرد می شود. و در کوره و حرارت دادن کیفیت خود را از دست می دهد.
قیمت ورق های پلکسی گلاس سایر کشور ها نسبت به نوع تایوانی آن به دو تا سه برابر قیمت میرسد. و از کیفیت بالایی برخوردار است
تفاوت : پلکسی گلاس جان کاربر را حفظ کرده و اسیب کم تری به کاربر می رساند چرا که سبک تر است ،خورد نمی شود ،تیز نمی شود و نمی ریزد ،لایه روبی بر ان قرار دارد و همچنین در مقابل خطراتی مانند زلزله که باعث شکسته شدن شیشه می شوند مقاوم هستند .
پلکسی گلاس در مواردی مثل نور گیر های سنتی ، حباب های سقفی ،خود پلیمر را به صورت ورقه ای در می اورد .
یکی از مهمترین خانواده ها ی پلکسی گلاس ، اکرولیک است .
اکرولیک :
Acrylic glass |
|
اسامی دیگر |
poly(methyl methacrylate) (PMMA) |
Properties |
|
|
|
جرم مولی |
متفاوت |
چگالی |
1.19 g/cm³ |
نقطه ذوب |
130–140 °C (265–285 °F) |
نقطه جوش |
200.0 °C (392 °F) |
با استفاده از ورق های اکرولیک جهت ساخت نور گیرهای حبابی و پوشش های شفاف نمود که این ورق ها باتوجه به تنوع رنگ ،ابعاد و ضخامت و با عنایت به ویژگی معماری مدرن در ساخت سایبان ها ،دیواره ها و هر گونه تفکیک فضاهای اداری و تجاری و مسکونی و پوشش سقف با استفاده از نور طبیعی قابل استفاده است که ضمن عمل جداسازی سطح از محدود شدن دایره دید و پرسپکتیو منظره جلوگیری می نماید
ابعاد : ورق های اکرولیک در ابعاد استاندارد (cm122×183) و با ضخامت های مختلف قابل عرضه می باشد .
رنگ : ورق اکرولیک در رنگ های متفاوت و در گرایش مات و شفاف عرضه می گردد .
کاربرد ها : ورق های اکرولیک با توجه به انعطاف پذیری و ابعاد مختلف ان قابلیت استفاده در دیوارها – سقف های کاذب منازل/ مراکز اداری _تابلو های تبلیغاتی _ پوشش بدنه و سایبان پل های عابر پیاده – کیوسک های تلفن – سقف استخرهای سر پوشیده – حفاظ
تراس – نمای ساختمان ،کابین ، حمام ، منازل پوشش Void مراکز تجاری و امکان عمومی و هر گونه تفکیک فضاهای منازل یا دفاتر کاری و یا خطوط تولید را دارا می باشد .
ویژگی های عمومی ورق های اکرولیک :
1. وزن سبک و مقاومت بالا
2. شفافیت عالی
3. تنوع بی نظیر رنگ
4. استفاده متنوع و اسان
5. مقاومت شیمیا یی و فیزیکی
6. صرفه اقتصادی
یکی دیگر از خانواده های پلکسی ، پلی کربنات است .
پلی کربنات
ورق های پلی کربنات در اجرای طرح هایی که این ورق ها با توجه به سختی ،شفافیت و سبکی فوق العاده یکی از پیشرفته ترین پلیمرهاست و به واسطه چند جدارگی تا حد زیادی عایق حرارتی و صوتی نیز محسوب می شود .
از دیگر ویژگی های ورق های پلی کربنات می توان مقاومت در مقابل اشعه ماورا بنفش را ذکر کرد که در اثر وجود لایه uv
محافظ ان علاوه بر این خصیصه هرگز دچار فرسایش یا ترک خوردگی نمی شود و در مقابل ضربه بسیار مقاوم است که این مزیت باعث افزایش ضریب ایمنی و صرفه اقتصادی در دراز مدت می گردد.
در ساخت کیوسک تلفن از ورق های اکرولیک بهره گیری شده و در رنگ ها و ابعاد مختلف در بازار عرضه می گردد.
رنگ :
ورق های پلی کربنات در رنگ های متفاوت و در گرایش مات و شفاف قابل عرضه می باشد .
ابعاد :
ورق های پلی کربنات در حال حاضر با ضخامت و سایز استاندارد(cm 2100×5800) قابل عرضه می باشد .
کاربردها:
ورق های پلی کربنات به مقاومت بالا در مقابل ضربه (260 برابر شیشه ) و ابعاد مختلف قابلیت نصب در مساحت های زیاد از جمله دیواره ها ،پارتیشن بندی فضای ادارات و منزل پوشش بدنه و سقف پله های عابر پیاده ، گلخانه ها ،پوشش void مراکز تجاری و اداری ،پوششش سقف استخر های سر پوشید ه و هر گونه تفکیک فضا را دارا می باشد .
ویژگی های عمومی ورق های پلی کربنات :
1. کاهش مصرف انرژی در زمستان و تابستان
2. شفافیت عالی
3. مقاوم در برابر ضربه و وزن
4. عایق کامل صوتی ،برودتی و حرارتی
5. مقاومت در برابر عوامل شیمیایی
6. دارای لایه مقاوم در برابر اشعه ماورا بنفش
7. قابلیت نصب در دماهای 40 الی 120 درجه سانتیگراد
8. مقاومت ایستایی در مساحت های بالا
کلمات کلیدی:
لکههای سیاه نشان دهنده اضطراب است. به طور کلی رنگ سیاه در برگیرنده مفاهیم نفی، اضطراب، مرگ و ناامیدی است.
خاکستری یا دودی: یک رنگ خنثی است و چیزی را در سطح عمل یا احساس بیان نمیکند. اگر کودک از رنگ آمیزی خاکستری به صورت گسترده استفاده کند میتوان فرض کرد که وی در بیان احساسات یا در گذار به عمل با مشکلاتی مواجه است. بر اساس بررسی چندین نقاشی متوالی امکان تعیین دقیقتر وضعیت کودک وجود خواهد داشت.
معنای رمزی رنگها توسط بسیاری از مؤلفان مورد بررسی قرار گرفته است و در حد خطوط کلی میتوان گفت که غلبه رنگهای گرم (قرمز، پرتقالی، زرد، صورتی) منعکس کننده گرایش به برونگری، جستجو تماس و مبادله است در حالی که بکار بستن رنگهای سرد (آبی، سبز، خاکستری، سیاه) گرایش به درونگردی، فاصله جویی یا کمرویی را نشان میدهد.
فقدان رنگ در نقاشی مبین خلاء عاطفی با ناتوانی در برونریزی عاطفی است. فضای سفید نقاشی مبین نگفتنیها، سکوت و رؤیا پردازی است. بنابراین گسردگی نواحی سفید نشان دهنده اهمیت زندگی درونی، گرایش به خیالپردازی و یا مشکلات فرد در تسلط بر واقعیت هستند اما باید سن آزمودنی در نظر گرفته شده و تفسیر با احتیاط توأم گردد.
سفید بودن بخش عمدهای از نقاشی به معنای رمزی ممنوعات و قلمرو سکوت گذاشته شده است. یک بخش سفید گسترده بین دو نفر فاصله رمزی بین آن دو را نشان میدهد.
بالعکس هنگامی که تمامی نقاشی از رنگ پوشیده شده است و هیچ ناحیه سفیدی دیده نمیشود میتوان فرض کرد که آزمودنی به صورت تام و تمام تابع عوامل محیط و دارای واکنشهای بلافاصله و لحظهای است. شدت و گستره پر کردن صفحه با دورههای تحول نیز مرتبط است. پر کردن نظامدار صفحه کاغذ بر اساس ترسیم عناصری مانند باران، برف، لکههای مختلف میتواند دارای اثری اطمینان بخش باشد. بدین معنا که فرد میکوشد تا مجموعه فضا را با از بین بردن خلاء که شامل فقدان، نیستی یا لایتناهی است در اختیار گیرد و احساس مهار کردن جهان را به دست آورد. افراط در بکار بستن این شیوه مبین تنش یا اضطرابی است که باید بر اساس بررسیهای گستردهتر به علت آن پی برده شود.
همخوانی پارهای از رنگها با یکدیگر نیز واحد معانی مشخصی است:
قرمز و سیاه: خشونت و اضطراب
زرد و قرمز (یا نارنجی): اجتماعی خواهی
قرمز و سبز: دو سوگرایی، خشم
حرکت:
بیان حرکت در نقاشی بسیار پراهمیت و معنادار است و میتوان بر حسب درجه گستردگی و پویایی حرکت (دویدن، رقصیدن و …) و یا ایستایی (حرکت فعل پذیر افسرده دار) به ارزشیابی آن پرداخت. بر اساس آمار به دست آمده حرکت در هر دو جنس با فراوانی یکسان و با شیوههای بیان مشابه مشاهده میشود. اما پسران غالباً حرکت را در پاها و دختران در دستها نشان میدهند. وجود حرکت در نقاشی بر اساس سن افزایش مییابد و فراوانی آن در 11 سالگی به 75% میرسد.
بنا به نظر وهنر Waehner نمایش حرکت در نقاشی در نزد نوجوانان و کودکان سنین بالا به عوامل عاطفی، فرهنگی و یا به استعداد مهارت خلاقیت آنها بستگی دارد. میتوان گفت که کشیدن تصاویر مختلف به حالت ثابت و یا در حال حرکت بیانگر شخصیت کودک در یک محیط همنواخت است. کودکی که در نقاشیهایش تصاویر در حرکت را معرفی میکند، معمولاً فردی باهوش و فعال و از هم سالانش اجتماعیتر است.
معانی رمزی عناصر نقاشی:
خانه: همانند ترسیم درخت و آدمک معرفی من کودک است.
زیرزمین: قلمرو پنهان، ارزشهای ناهشیار.
بام خانه: قلمر و فکر و تخیل.
پنجرهها و دربهای بزرگ: میل فرد به دریافت پذیری، تقسیم و مشارکت، نیاز ارتباطی، روحیه باز و متمایل به برونگرایی.
خانه بسته با پنجرههای کوچک: رازداری، درونگرایی، کمرویی یا درون ماندگی. پنجرههای مزین به گل و پرده شاد و گلدار نشان دهنده خوشبینی نسبت به زندگی و پنجرههای سیاه رنگ و بی روزنه با کرکرههای بسته، اضطراب ارتباطی و یا امتناع از دیدن پارهای از چیزها را برجسته میسازد و یا گاهی نشانه افسردگی با دیگر علائم.
هواپیما: معنای رمزی هواپیما و کشتی تا اندازهای مشابهند اما هواپیما گرایش به قدرت و اعلا را در حد بیشتری آشکار میکند و گاهی نیز اراده فرد به منظور غلبه بر موانع را برجسته میسازد. هواپیمای جنگی یا بمب افکن مبین تعارض و پرخاشگری است. بمبها غالباً نشان دهنده خشم والدین یا درگیریهای شدیدی هستند که کودک بر آنها ناظر بوده است و در نتیجه به تصویر کشیدن بمبها ترس او را از واکنشهای خشونت آمیز متجلی میسازد.
اتومبیل: در جوامع امروزی ماشین نماد قدرت است. به همین دلیل در نقاشهای کودکان مخصوصاً پسران زیاد دیده میشود. به نظر لونی Lony که آزمایش ترسیم ماشین را ابداع کرده است، نوجوانان در سن بلوغ از کشیدن تصویر انسان خودداری میکنند.
بدین بهانه که کشیدن تصویر انسان برای آنها مشکل است یا حوصله آنها را سر میبرد. در حقیقت خودداری از کشیدن تصاویر انسانی و ترجیح دادن ماشین خود به خود نشان دهنده وابسته بودن شخص به دنیای خارج و ترجیح دادن دنیای سرد ماشینی بر دنیای انسانهاست.
کوه: بر حسب آنکه کوه با خطوطی ملایم و انحنادار کشیده شوند و یا آنکه افق را برای شکلهای زاویه دار بپوشانند باید به گونههای متفاوت تفسیر شوند. کوههای خشک و نوک تیز معرف مشکلات کودک و موانعی هستند که در سر راه او وجود دارند. بالعکس کوههای انحنادار یا تپههای سرسبز به منزله نماد سینه مادر و معرف عشق، تغذیه و عطوفتاند.
آب: آب سرچشمه حیات است و در نقاشی معرف قدرت زنانه، هیجانها، دریافتهای حسی و نیروی تخیل است. دریاچه یا اقیانوس نیاز به حمایت مادرانه را برجسته میسازند. اگر در یک ردیف نقاشی کودک با غلبه آب مواجه میشویم میتوانیم فلرض کنیم که با کودکی فعل پذیر سر و کار داریم که عوامل پیرامونی را با هیجان پذیری مفرط و دریافت پذیری گسترده احساس میکند. وقتی آب به صورت باران درآید مشخص کننده وجود زمینه غمگینی یا افسردگی است و هنگامی که قطرههای باران (یا دانههای برف) همه صفحه کاغذ را در برگیرند و جای خالی باقی نگذارند با کودکان مضطرب سر و کار داریم.
رنگین کمان: به منزله پلی بین آسمان و زمین، معرف قدرتی الهی و حمایت سحرآمیز است که میتوان در پناه آن به آرامش دست یافت. رنگین کمانل نشانه بازگشت به آغوش مادرانه و جستجوی حمایت اوست. اما نمیتوان گفت که انحصاراً در موقعیتهای ضربه آمیز به تصویر کشیده میشوند چه مبین گذار از هوای بد به هوای آفتابی نیز هست.
خورشید: نماد جهانی، معرف تجدید حیات جاودانه است. نورافشانی خورشید معرف نور درونی، هشیاری و جنبه تعقلی است. خورشید به عنوان رمز قدرت، باروری و تعالی شناخت قبل از هر چیز مبین اقتدار و خلاقیت مردانه است. به نظر بعضی پژوهشگران خورشید نماد پدر مطلوب است. شیوه ترسیم خورشید در نقاشی چگونگی رابطه با پدر و پذیرش اقتدار او را نشان میدهد. اگر خورشید گسترده و نورانی باشد به معنای اهمیت تصویر پدرانه است و هنگامی که پدر از دیدگاه کودک واجد چهرهای ترسناک است خورشید نیز در افق دور دست یا پشت کوه و به صورتی تقریباً ناپیدار کشیده میشود. اگر کودک از پدرش بترسد خورشید به رنگ قرمز تند و سیاه که مضطرب کننده است، کشیده میشود. نود قرمز مبین تمایل کودک به انهدام پدر و پرخاشگری نسبت به اوست. گاهی اتفاق میافتد که کودک در نقاشیهای متوالی خود دائماً به ترسیم خورشید در سمت چپ میپردازد، در این موارد میتوان گفت که مادر به منزله منبع اقتدار تلقی میشود.
ماه: بیاد آورنده شب، راز و رمز سیاهیها، رؤیاها و جهان ناهشیاری است. محتوای ناهشیار به هنگام شب از راه خوابدیدهها و ترسهای شبانه آزاد میگردد. ترسیم ماه غالباً آشکار کننده یک زمینه اضطرابی است که به جنسیت بزرگسالانه و به کنجکاوی کودک درباره راز و رمز زندگی وابسته است. همانطور که خورشید به منزله نماد مردانه تلقی میشود، ماه نیز با نماد زنانه مطابقت دارد و معمولاً موقعی که دختران خردسال مسائل را درباره هویت زنانه خود مطرح میکنند در نقاشی ظاهر میگردد.
ستارگان: که گاهی آسمان شب را مانند روز روشن میکنند نشانه میل به درخشش و جلب توجه هستند و بنابراین همواره نیاز به کودک به برانگیختن تسحین و جلب توجه دیگران را نشان میدهند.
درخت: برای تجزیه و تحلیل نقاشی درخت باید سه قسمت آن را مشخص کرد: ریشه، تنه، شاخهها و برگها. ریشه نماد ناخودآگاه و فشارهای غریزی است. تنه بیانگر مشخصات دائمی و عمیق شخصیت کودک است. دادن اهمیت بیشتر به ریشه در نقاشی نشانگر طبیعت بدوی و عاشقانه و در عین حال محافظه کار و بی حرکت کودک است. بچهها در سنین قبل از مدرسه تنه درخت را بلند ترسیم میکنند ولی بعد از این سن بلند بودن درخت اغلب نشانگر عقب افتادگی فکری و یا بیماری عصبی و یا آرزوی بازگشت به دنیای کوچکی و قبل از مدرسه است. تنه درخت اگر کوتاه کشیده شود نشانگر جاه طلبی و بلند پرواز بودن کودک است. تنه درخت ممکن است صاف و مستقیم و یا کج کشیده شود که در حالت دوم نشانگر عدم ثبات کودک است.
درختی که دارای برگهای زیاد و در هم باشد نشانگر شخصیت در خود فرو رفته کودک و درختی که شاخههای مختلف آن هر کدام به سویی کشده شدهاند نمایانگر حساسیت شدید کودکی است که مسائل را به سادگی میفهمد و قادر به ارتباط با دیگران است و در عین حال به راحتی میتواند خود را با محیط سازگار سازد.
آسمان و زمین: آسمان نماد الهام و پاکی است ولی زمین نشانگر ثبات و امنیت است. کودکان خیلی کوچک هیچ وقت خطی برای نشان دادن زمین ترسیم نمیکنند ولی در سن 6-5 سالگی که آغاز به درک دلائل منطقی میکنند به کشیدن زمین نیز میپردازند.
حیوانات: کودک با کشیدن حیوانات به بیان امیال خشونت آمیز و کشانندههای سانسور شده خود بر اساس تجسم یک حیوان
میپردازد و حیوان معرف کشانندهای میگردد که کودک شهامت پذیرفتن آن را ندارد.
مثلاً گرگ نما پرخاشگری است. خسر، یک فرد خشن و زمخت، سگ یا شخص وفادار و روباه نماد یک فرد حیله گر میباشد. به طور کلی میتوان بین حیوانات اهلی که معرف کشانندهها یا احساسات مهار شده و اجتماعی شده و حیوانات وحشی که جهش لجام گسیخته نیروهای ابتدایی را نشان میدهند تمایز قائل شد. به عنوان مثال ترسیم سگ معمولاً نشان دهنده نیا به ملاطفت و نوازش است. اما این حیوان واجد نوعی دو سوگرایی نیز هست. بدین معنا که قاعدتاً یک سگ باید مطیع باشد ولی امکان دارد که پرخاشگر شود و گاز بگیرد. مانند همه حیواناتی که پوست نرم دارند. گربه نیز به منزله نماد گرایش کودک به ناز و نوازش است و به دلیل ملایمت و ظرافت دارای ارزشی زنانه نیز هست. مرغ و جوجههایش معرف چارچوب خانوادگی کودکند. کودکی که
میخواهد مورد نوازش یا حمایت قرار گیرد معمولاً با جوجهها همسانسازی میکند. لانه به معنای کانون یا هسته خانوادگی و جایی است که زندگی در آن لذتبخش است.
کلاغ و پرندگان سیاه دیگر اضطراب، ترس، گنهکاری و یا تهدیدی قریب الوقوع را نشان میدهند. عقاب به منزله رمز قدرت و پرخاشگری محسوب میشود. ماهی احساس راحتی وآرامش کودک را متجلی میسازد. افزون بر این ماهی دارای یک شکل اهلی است و ممکن است شیوهای برای بیان مردانگی باشد.
کوسه، سوسمار، شیر، گرد نماد قدرت پدرانه میباشند.
مار معمولاً دارای معنای احلیلی و معرف کشانندههای پنهان یا خطرناک هستند و غالباً به هنگام دلمشغولیهای جنسی به تصویر کشیده میشوند.
پاره از حیوانات به منزله نماد مادر قدرتمند، اخته کننده یا بلعنده محسوب میشوند و از آن میان به عنکبوت میتوان اشاره کرد. ترسیم حیوانات مختلف در نقاشی، ضمن آنکه پارهای از گرایشهای کودک را برجسته میسازد بر حسب رنگ، عوامل پیرامونی و صحنه ترسیم شده دارای معنای متفاوتی است و همواره باید به گونهای ظریف و با توجه به توضیحها یا عنوانهایی که آزمودنی ارائه میدهد تفسیر گردد.
ترسیم جادوگر مقتدر و خطرناک نیز نمادی مادری خشن و خطرناک است.
جنبههای تجلیلی نقاشی انسان:
سر: سر را میتوان به عنوان جایگاه رمزی من تلقی کرد. سر به منزله جایگاه تفکر، جاه طلبیهای عقلی، مهار ارادی غریزهها و زندگی تخیلی است. اندازه شکل و تأکید بر پارهای از اجزای سر آشکار کننده باز خوردهای روانی متفاوتی هستند.
سر بزرگ خود دوستداری، فزون گستردگی من و تکبر اخلاقی و عقلی را نشان میدهد. سر کوچک نشان دهنده ناارزنده سازی خود و یا وجود زمینه افسردگی است و مبین غلبه کشانندهها و یا وجود مشکلات ارتباطی است. در صورتی که سر به صورت بیضی افقی ترسیم شود با مادی نگری ترسیم کننده مواجه هستیم. ترسیم سر بدون چانه که مستقیماً به گردن وصل شده باشد نشان دهنده نوعی کندی روانی است. قطع جمجمه به وسیله یک خط افقی در کودکان عقب مانده ذهنی یا آنهایی که خود را کم هوش میدانند دیده میشود.
چشم: چشمان بزرگ مبین برونگرایی و کنجکاوی و چشمان کوچک نشانه درونگرایی و حذف آنها علامت امتناع از دیدن است. به هنگام وهله ادیبی که از سن 5-4 سالگی آغاز میشود و کودک مسائل بسیاری را در مورد جنسیت برای خود مطرح میکند شاهد ترسیم چشمهای بسیار بزرگ و گردی هستیم که مبین تماشاگری جنسی و یامیل به دیدن چیزهایی پنهانی است. در پارهای از موارد چشمها به صورت دایرهای بزرگی ترسیم میشوند که در وسط آنها یک نقطه گذاشته میشود. اگر این شیوه ترسیم در یک ردیف نقاشی تکرار شود مبین ترسی و وحشتی است که باید علت آن را جستجو کرد.
پرخاشگرها و پارانو یا گونهها به ترسیم چشمهای خشن و دلهره انگیز میپردازند و اضطراب ناشی از احساس گنهکاری نیز به تشدید خطوط چشمها و یا حذف آنها منتهی میگردد.
ترسیم مژهها و ابروها نشانه دلمشغولی زیبایی شناختی و یا بازخوردی تحریک آمیز است. ترسیم ابروها به صورت منظم نشان دهنده توجه به زیبایی شناختی و توانایی مهار خود است و ترسیم آنها به صورت در هم و برهم و پرخاشگکرانه مبین مشکلات فرد در مهار کردن غریزهها و خشم تلقی میگردد.
دهان: ترسیم دقیق خطوط هر دو لب نشانه شهوت گرایی است و رنگ آمیزی لبها با رنگ قرمز به منزله یک نشانه خاص زنانه تلقی میشود. لبهای به هم فشرده و خطی نشانه وجود تنش است و لبهای پهن و کلفت علامت پرخاشگری است. ترسیم به صورت مدور نشانه کودک ماندگی، حرض و آز دهانی، وابستگی و فعل پذیری تلقی میشود.
در افراد روان بی اشتها و یا بیماران دچار خموشی دهان بسیار کوچک ترسیم میگردد و یا کاملاً حذف میشود و یا آنکه بر اساس مکانیزم جبران بسیار بزرگ کشیده میشود. حذف دهان با احساس گنهکاری دهانی مرتبط است. ترسیم دندانها که بسیار نادر است، در نقاشی کودکان کم سن از فراوانی بیشتری برخوردار است. دندانهای کم و بیش نوک تیز غالباً مبین پرخاشگری کودک هستند. گاهی اتفاق میافتد که خنده آدمک موجب نمایان شدن دندانها میشوند و در این صورت میتوان گفت که نوعی دوسوگرایی عاطفی یعنی در عینم حال پرخاشگری و محبت در کودک وجود دارد.
بینی: معادل احلیل تفسیر میشود تغییر شکل و یا تأکید بر خط بینی را باید با مسائل جنسی مانند استمناء و یا ترس از اختگی در رابطه گذاشت.
گوشها: به ندرت ترسیم میشوند اما در صورتی که کودک به ترسیم آنها بپردازد میتوان پذیرفت که میخواهد بشنود و بداند. معمولاً کودکانی که تمایل وافری به دانستن دارند و یا آنهایی که از آنچه میشنوند رنج میبرند (منازعات مکرر، فریادها، تهدیدهای لفظی) به ترسیم گوشها میپردازند.
غالباً در کودکانی که دچار اخلال شنوایی هستند کوشش برای شنیدن بر اساس ترسیم گوشهای بزرگ نمایان میگردد. گرچه پارهای از کودکان ناشنوا گوشها را ترسیم نمیکنند همچنین عدم ترسیم گوشها در سنی که کودک به سن کشیدن آنها رسیده، نشانگر امتناع از شنیدن است.
چانه: ترسیم چانه به صورت کاملاً مشخصی نشانه مردانگی، تمایل به تأیید خویشتن و قدرت است.
گونه: ترسیم گونهها که حدوداً در 10% از نقاشیها پس از 7 سالگی دیده میشود، مبین سلامت، شادی و خوش خلقی است.
گردن: به منزله عضو رابط بین فکر و غریزه است. گردن کوتاه و پهن نشان دهنده قوت غراز و خشونت است. گردن طویل و ظریف مبین میلبه مهار کردن کشانندههاست و همچنین میل به بزرگتر یا برتر شدن از لحاظ جسمانی یا روانی را نشان میدهد و گاهی نیز میتوان آن را به عنوان علامت جاه طلبی و تکبر تلقی کرد. فقدان گردن از 10-9 سالگی به بعد نشان دهنده غلبه مادی نگری است.
تنه: معمولاً اعضای جنسی را دربر میگیرد و میتوان آن را جایگاه غرایز دانست. تأکید بر خطوط افقی مانند خط کمر نشان دهنده کوشش کودک در راه مهار کردن زندگی غریزی است. زنانگی بهصورت شکلهای انحنادار نمایانده میشود در حالی که نیروی مردانه بیشتر به وسیله زاویه یا مربع بیان میگردد.
ساقهای استوار را میتوان مبین احساس ایمنی، تأیید خویشتن، تماس با محیط و فعالیت جنسی دانست. ساقهای طویل توسط کودکان فعال و ساقهای کوتاه به وسیله کودکان فعل پذیر فاقد پویایی ترسیم میشوند. کشیدن ساقهای ضعیف نشانه افسردگی و فقدان اعتماد به نفس است. به طور کلی ترسیم آدمک ایستاده نشانه فعالیت، ترسیم آدمک نشسته علامت فعل پذیری ترسیم آدمک خوابیده مبین تمایل به گریز از مشکلات است.
پاها منعکس کننده ناایمنی، ترس یا احساس گنهکاری است. ترسیم پاها و ساقها به صورت چسبیده به یکدیگر نشان دهنده فقدان اعتماد به نفس است در حالی که ترسیم با فاصله آنها، پایداری، نیرو و اعتماد به نفس را القاء میکنند.
پارهای از کودکان به منظور مهار کردن و یا سرکوب پرخاشگری خویش و یا برای حمایت از خود در برابر ناایمنی درونی با ترسیم خطوط انحناداری در اطراف پاها آنها را محصور میکنند.
بازوهای کاملاً فاصله دار نشان دهنده میل به مشارکت، ایجاد تماس با دیگری و جامعه خواهی هستند. ترسیم آنها به صورت نامعطف و افقی نشانه وجود تنش در روابط با دیگری تلقی میشود. بازوهای طویل و استوار، جاه طلبی و نیاز به تحقق خویشتن را بیان میکنند. در حالی که بازوهای طویل و ضعیف ناتوانی فرد در تحقق خواستههایش را آشکار مینمایند. بازوهایی که به بدن چسبیدهاند مانع تبادل واقعی میگردند و وجود بازداری و یا امتناع از دادن را نشان میدهند. بازوهایی که با حالت وارفته و بدون انرژی آویزان هستند، مبین باز خورد تسلیم و یا احساس شکستی تلقی میشوند که بر اساس نشانههای دیگر آشکار میگردند. ابعاد بازوها در کودکان گسیخته خو و عقب مانده ذهنی تقلیل مییابند.
دستها و انگشتان: در نخستین نقاشیها، کودک دستها را به صورت گل و یا خورشید ترسیم میکند. دستهای بسته نشانه بی اعتمادی و دستهای باز نشان دهنده حس نیت کودک است. ترسیم نکردن دستها، کشیدن آنها در پشت سر و یا در جیبها نشانه ناتوانی در برقراری تماس با دیگری و یا احساس گنهکاری ناشی از دزدی و یا استمناء است و گاهی نیز تمایل کودک به پنهانکاری را نشان میدهد.
پلیس: مبین قانون، نظم و اقتدار است. چه این افراد حافظ نظم هستند. کودکی که خود را به صورت پلیس ترسیم میکند غالباً دارای تنشهای قابل ملاحظه و پرخاشگری کم و بیش آشکاری است که احتمالاً ناشی از تعارض با پدر یا قدرتی است که معرف اوست.
ملوان یا خلبان: میل به گریز، به جایی دیگر رفتن و با شخص دیگر بودن را نشان میدهد. میل به سفر و یا مشکلات باقی ماندن در یک محل و ریشه گرفتن نیز تعابیر دیگری هستند.
شخص نقابدار: ترسیم شخص نقابداری که گاهی هم شنل دربردارد میل به پنهان کردن را نشان میدهد و معمولاً در کودکانی دیده میشود که دروغگو هستند و بیشتر در
خانوادههایی دیده میشود که والدین دائماً میخواهند همه چیز را بدانند. چه در چنین مواقعی کودک احساس میکند که نیازمند حفظ اسرار خویشتن است.
شاه تاجدار: ترسیم شاه تاجدار و پرشکوه به منزله ترسیم تصویری سلطه جو و موفق از من است و همچنین به عنوان تجسم رمزی پدر محسوب میشود و تمایل به تأیید خویشتن را نشان میدهد.
ملکه: به عنوان تصویری از مادر و زن است و در نقاشی کودکان خردسالی که رؤیای برتری و آرمانی زیبایی و قدرت را در سر میپرورانند به فراوانی مشاهده میشود.
نقاشی قالبی یعنی به تصویر کشیدن دقیق و کامل یک شخص یا یک الگو مبین گریز، رها شدگی یا تمایل به پنهان کردن عمق وجود خویشتن است. چنین تصاویری اثر کودکانی است که از آشکار کردن من خود اجتناب میکنند. ضمن آنکه به انجام آنچه از آنها خواسته شده میپردازند. بیشتر در کودکان مهاجر و رها شده و یا آنهایی که در محیط فرهنگی غیر از فرهنگ خود زندگی میکنند، مشاهده میشود.
ارزنده سازی شخص اصلی نقاشی:
از دیدگاه روان تحلیل گری، فرد ارزنده سازی شده کسی است که کودک بیشترین نیروی عاطفی خود را در روی سرمایه گذاری میکند و به همین دلیل است که غالباً همانطور که پورو خاطر نشان کرده است موضوع همسانسازی هشیار یا ناهشیاری قرار میگیرد. شخص ارزنده سازی شده:
1- غالباً کسی است که در مرحله نخست ترسیم شده چه اولین کسی است ک کودک به وی فکر میکند و توجه خاصی نسبت به او مبذول میدارد. این شخص غالباً نخستن جایگاه را در سمت چپ خانواده اشغال مینماید. بدین دلیل که راست برتران معمولاً از چپ به راست نقاشی میکنند. غالباً این شخص یکی از والدین است. اما اگر این شخص یک کودک باشد، به این معناست که آزمودنی جاه طلبیهای خود را در این شخص متبلور کرده است. جنس و نقش وی را برتر تلقی میکند و در عمق وجودش خواستار آن است که جای وی را اشغال کند. اگر کودک که در وهله نخست خود را ترسیم کند نشانه گرایش به خود دوستداری آشکاری است که باید علت آن کشف شود. چنین گرایشی غالباً از ناتوانی و عدم امکان سرمایه گذاری در تصاویر والدین به دلیل تعارض است.
2- شخص ارزنده سازی شده با در نظر گرفتن نسبتها، بلند قامتتر از اشخاص دیگر است: درختی که خود را بلندتر از مادر ترسیم میکند.
3- شخص ارزنده سازی شده از لحاظ چیزهای افزوده شده غنیتر است: تزئین لباسها، کلاه، عصا، چتر، کیف و … .
4- تصویر شخص ارزنده سازی شده با دقت و مواظبت ترسیم میگردد.
5- شخص ارزندده سازی شده غالباً کانون توجه اشخاص دیگر نقاشی است، یعنی همه نگاهها به سوی وی منعطف است.
6- در پاسخ به پرسشهایی که در خلال مصاحبه مطرح میشوند، کودک به ارزنده سازی وی میپردازد و نقش برتر او را آشکار میکند.
7- شخص ارزنده سازی شده غالباً تصویر شخصیت آزمودنی است یا کودک صراحتاً یا بر اساس علائم نقاشی میگوید که
میخواهد با وی همسانسازی کند.
نا ارزنده سازیها:
ابتداییترین مکانیزم دفاعی، نفی واقعیتی است که کودک در سازش با آن خود را ناتوان میپندارد. مکانیزم نفی واقعیت از راه حذف ساده آنچه اضطراب را برمیانگیزد، بیان میشود. نا ارزنده سازی یک شخص وقتی تا آنجا پیش نمیرود که به صورت حذف وی از نقاشی متجلی میگردد، بر اساس نشانههایی آشکار
میگردد:
1- با در نظر گرفتن همه نسبتها خصوصاً با در نظر گرفتن سن از دیگران کوچکتر کشیده میشود.
2- در آخرین جا و غالباً کنار صفحه کاغذ قرار داده میشود و مثل این است که کودک در بدو امر قصد در نظر گرفتن جایی را برای او نداشته است.
3- با فاصله از دیگران یا در سطحی پایینتر از آنهای دیگر کشیده میشود.
4- به خوبی دیگران ترسیم نمیشود یا جزئیات مهمی در تصویر وی از قلم میافتند.
5- بر اساس یک ارزشیابی کهتر کننده یا یک تغییر سن مثلاً یکی از والدین نسبت به دیگری خیلی پیر باشد بی ارزش شمرده
میشود.
6- نام وی ذکر نمیشود، در حالی که نام همه اشخاص دیگر ذکر میگردد.
7- به ندرت معرف شخصیت آزمودنی است و به همسانسازی با وی مبادرت نمیکند.
کلمات کلیدی:
امروزه روانشناسان تجربی معتقدند که رفتارهای گوناگون کودک در دورههای مختلف رشد بستگی کاملی به تحولات ارثی در رشد نظامهای مغزی وی دارد. پزوهشهای پیاژه نشان میدهد که فرآیند منطق و ادراک کودک به طور دقیق ناشی از تحرکاتی است که در اطراف کودک وجود دارد و با تغییر آن تحرکات میتواند این فرآیند را کند و یا تندتر نمود. دنیای کودکان و گرایش کودک به دویدن، بازی کردن، خط خطی کشیدن و نقاشی کردن امری غریزی و یا وابسته به دنیای مخصوص رویارویی کودکان است. در حقیقت اجتماعی کردن رفتار کودک به امکان ارتباط او به وسیله خطوط و علائم بستگی دارد. رسم و خط خطی کردن و اصولاً هر نوع فعالیت بدوی هنری میتواند معرف یکی از اشکال و یکی از مراحل بازی به صورت تکامل یافتهتر و خلاقتر آن باشد که امکان بیان ادراک انتزاعی وحالات پیچیده روحی را فراهم میسازد. در این مرحله، کودک به طور ناخودآگاه مسائل و مشکلاتی را که در ارتباط با بزرگسالان برایش به وجود میآید مطرح میکند و درست با این مفهوم است که بازی و مخصوصاً نقاشی برای او به صورت یک فعالیت اجتماعی درمیآید.
به همین دلائل است که بازی نمایشی و نقاشی به عنوان یک علامت بیانگر تحول کودک و سبب و وسیله تکامل اوست: ادراک، حافظه، تخیلات، خلاقت و نیز نیروی تحت تأثیر این فعالیتهای نمایشی قرار میگیرد و برای کودک شناسایی امکانات کنترل اعمال او را فراهم میسازد.
نقاشی در تشکیل شخصیت و روان کودک اهمیت بسزایی دارد و نه تنها به او امکان شناسایی محیط و شرکت خود در آن را فراهم میسازد و یا سئوالاتی برایش مطرح میسازد بلکه به او امکان میدهد تا مسائلی را که به صورت نامنظم از همه طرف برایش مطرح میشود، به شکل صورت بندی شده منظم کند. نقاشی کودک را در مراحی که حوادث اطراف را دسته بندی و عرضه میکند و روند تجدیدی و تکامل یافتهای را از زمان خط خطی کردن ساده تا زمانی که خطوط معنی دار و بالاخره مبتنی بر قوانین پرسپکتیو و شالوده منطقی رسم میکند، میتوان چیزی شبیه خواب و رؤیا معنی کرد.
نقاشی نیز مثل خواب و رؤیا به کودک امکان میدهد تا اطلاعات و اعمالی را که از دنیای بیرون کسب میکند از هم جدا سازد و سپس آنها را دوباره تنظیم کند. در نقاشی همانند خواب و رؤیا، کودک خود را از ممنوعیت رها میسازد و با ما در حالتی ناخودآگاهانه درباره مسائل کشفیات و دلهرههایش صحبت میکند. به همین دلیل اگر آموزش نقاشی را بر پایه تصحیح نقاشی قرار دهیم و در آن به کودکان از سنین پایین تمرین کپی و تقلید کردن را بیاموزیم اشتباه بزرگی مرتکب شدهایم.
مدرسه نیز در این راستا کاری جز تطابق کودک با نمونههای بیمعنی انجام نمیدهد. زیرا امکان تکامل و دریافت آگاهی از دنیای خارج را از ورای نمایش نقاشیهای کودک از او سلب میکند. به این ترتیب یعنی با مجبور کردن کودک به تقلید و کپی کردن، مربی و والدین امکان برقراری هر نوع گفتگو را با او از بین میبرند. زیرا او را مجبور به عملی کردهاند که او هیچ نیازی در آن نمیبیند و احتمالاً آن را نیز کاملاً بیهوده حس میکند.
در عوض اگر قوه ابتکار کودکان را با مشارکت و کار گروهی و بیان موضوعات عمومی و در اختیار قرار دادن وسایل و لوازم کامل جهت مطلبی که او میخواهد عرض کند، تقویت کنیم باعث آن میشویم که شخصیت کودک ساخته شود و او به پختگی فکر برسد. بنابراین باید متذکر شد که نقاشی کودکان فقط یک وسیله پرورش خلاقیت و پختگی کودک و یا شاخص تکامل نیست و ان را باید به عنوان یک وسیله تحقیق و مبادله با محیط اجتماعی با دنیای بزرگسالان که در اطراف کودک هستند و نشانه حالات عاطفی کودک در نظر گرفت. هنگامی که کودک با آزادی و به دلخواه خود نقاشی میکند، در واقع حالت روحی و احساسات زمان حاضر و نیز احساسات و تحریکات ریشه دار و ژرفتر خود را بیان میکند. نقاشی نسبت به دیگر وسایل بیانی دارای دو امتیاز روش شناسی است که یکی عبارت است از امکان نظارت از فاصله دور و بدین ترتیب پرهیز از دخالت غیرمستقیم بزرگسالان در نقاشی کودکان دیگری عبارت است از امکان مقایسه نقاشیهای مختلف که در زمانهای مختلف کشیده شدهاند.
نقاشی و زندگی عاطفی کودک:
کودک به کمک نقاشی، کشمکشها و دلهرههای درونیاش را آشکار میکند و بدین طریق اثر آنها را کاهش در حقیقت وقتی مسائل و مشکلات عاطفی بر روی کاغذ منتقل میشوند به صورت تازه و جداگانهای که کمتر سنگین و دلهره آور است درمیآیند. به همین دلیل است که کودکان به هنگام نقاشی کردن از نمادها استفاده میکنند و ناخودآگاه مرتکب چنان اشتباهاتی میشوند که چون جنبه همگانی دارد تعبیر آنها ساده است. ولی درست بدین دلیل کودک از این اشتباهاً آگاه نیست آزادانه آنها را به کار میبرد.
خط:
خط میتواند به اشکال مختلف ترسیم شود: ضخیم، نازک، خط نقطه، خط مداوم، عمودی، افقی، زاویه دار، مارپیچ و غیره. ممکن است براق یا مات و یا شفاف باشد. بنابراین خط به تنهایی توانایی آن را دارد که حالتهای روانی مختلف مانند غم، شادی، بوالهوسی، عصبانیت، اعتقاد به خود و یا نمادهای مختلف را نشان دهد.
برای تحلیل و تعبیر خطوط و یا خط نوشتاری قواعد ساده و معتبری وجود دارد: وقتی راحتی و خوشحالی باشد حرکات را وسیع و پردامنه میکند، نتیجهاش خطوطی بازتر و بلندتر است. نیروی زندگی با علائم و خطوط بلند که به طرف بالا میروند بیان میشود.
ضعیف عصبی با فشردگی و کوتاهی خطوط. پرخاشگری با قطعه قطعه کردن و متغیر نمودن و بهم پیچیدن خطوط، احساسات با خطوط نازک و حرکات ملایم در آنها نشان داده میشود. کودکان پیشرفتهتر، خطوطی به اشکال مختلف و با حفظ تعادل میان قسمتهای مختلف و کودکان خجالتی، خطوط کوتاه مثل چیزی که منع شده باشد ترسیم میکنند. به طور کلی قدرت و شدت خط نشانگر نیروهای عاطفی در حین انجام کار موجود است: خطوطی که با نیروی زیاد و پر رنگ شروع میشوند و به صورت کاملاً بی رنگ به پایان میرسند، نشانگر کمبود جوش و خروش و عدم قابلیت خالق آن برای به پایان رساندن فعالیت در دست انجام و به طور کلی نشانگر آن نیروی درونی است که نتوانسته است محل مناسبی برای اظهار وجود پیدا کند. کودکانی که غالباً مستند الرأی و همیشه میخواهند اظهار وجود کنند و در عین حال اغلب بیش از دیگران زیر فشار قرار دارند، اشکالی با خطوط پراکنده ترسیم میکنند.
- بنابراین تحقیق و هنر خطوطی که دور چیزی کشیده میشود اگر خیلی صاف باشند بیانگر دشمنی، فشار و اغلب حتی بیماری عصبی و یا دلواپسی و برعکس اگر آن خطوط آرام، مطمئن، روان و دارای ارزش زیبا شناسی باشد نشانگر شخصیت پخته و آب دیده خالق آن است.
- اگر قسمتهایی از ترکیب نقاشی بر اثر چندین بار خط خوردن مخفی مانده باشد، بیانگر مشکلات عاطفی و دلهره، ترس خالق آن از شیء یا شخصی است که با خط خطی مخفی شده است.
- اگر قسمتی از نقاشی با خطوط بی رنگ و سحطی مخفی شده باشد نشان دهنده امنیت و سازگاری کودک است.
- خط پر رنگ و ضخیم مبین شهوت گرایی و تمایل به لذات جسمانی است. خط برانگیخته و خشنی که تا حد پاره کردن کاغذ پیش میرود نارضایتی و پرخاشگری را نشان میدهد.
- خط کمرنگ نشان دهنده حساسیت، ملایمت و ظرافت است و گاهی نیز کمرویی، فقدان اعتماد به نفس و تردید آزمودنی را برجسته میسازد.
- خطوط استوار و مستقیم حاکی از اعتماد به نفس، مصمم بودن و در عین حال تأثیر ناپذیری آزمودنی هستند، بالعکس خطوط منقطع در افراد تأثیرپذیر، مردد و کمال جو دیده میشود.
- نقطه گذاری نشان دهنده وجود مادری عصبی و بهانه جوست و از دیدگاه پارهای دیگر از روانشناسان مبین مقابله با احساس گنهکاری ناشی از استمناء و یا ادرار بی اختیاری است.
- خطوط موازی، سایهها و چهار خانهها در افراد مضطرب دیده میشوند. سایهها و رنگهای خاکستری نشانه افسردگی هستند. اما ابعاد سایهها، مدت زمانی که کودک به سایه زدن اختصاص
میدهد و از سرگیری آنها بیش از سایهها به خودی خود اهمیت دارند.
- خطوط شکسته و زاویه دار مشخص کننده چابکی، خشم، ناآرامی، مردانگی و نیرو هستند. در حالی که خطوط انحنادار ابتدایی ترند و ملایمت، مسالمت، تبعیت جویی، زنانگی، خود دوستداری و نرمش را برجسته میسازند.
- حلقههایی که به دور یک محور چرخیدهاند و از شکلهای زاویه دار هندسی ابتدایی ترند. چنین خطوطی که تا سن چهار سالگی بهنجارند، در صورتی که تداوم یابند میتوانند ترجمان روان گسیختگی باشند و پارهای از مؤلفان بر این باورند که ترسیم حلقهها یکی از نشانههای متمایز کننده روان گسیختگی میباشد.
- خطوط راست، آرامش، وقار و بی انعطافی را نشان میدهند.
- خطوط سرازیر نشان دهنده بدبینی، افسردگی، خستگی و مرگ هستند.
- خطوط سر بالا، شادی، زندگی و انفجار احساسات حاد را مشخص میکنند. گرچه کودک بر جهت عمودی قبل از جهت افقی تسلط مییابد اما تأکید بر خط عمودی مرکز مبین کوشش آزمودنی به منظور حفظ یک تعادل عاطفی ناپایدار است. در حالی که تأکید بر خط افقی، شدت نیازهای ارتباطی را نشان میدهد.
- خط خطی کردن و پاک کردنهای مکرر آشکار کننده نامصمم بودن، نارضایتی از خود، احساس کهتری هستند و لکهها و سیاه کردنها، احساس گنهکاری را نشان میدهند.
- اگر نقاشی حالتی کثیف و درهم ریخته داشته باشد معمولاً با کودکی سر و کار داریم که در مرحله مقعدی Anal تثبیت شده است. اما چنین تثبیتی در کودکانی که نقاشی آنها واجد وضوح، نظم و دقت مفرط در جزئیات است (گرایشهای وسواسی) نیز دیده میشود. گرچه درجه تکامل نقاشی میتواند ناشی از حس نیت کودک و تمایل کنونی و گاهی موقت وی به جلب رضایت آزمایشگر باشد.
- بخشهایی که سفید گذاشته میشوند نشان دهنده ممنوعیتها و فاصله گیریها هستند و با توجه به عدم معنای فضایی صفحه باید تفسیر گردند.
فضا:
به طور کلی کودکانی که رسم و نقاشی آنها با تناسب بر روی کاغذ رسم شده، کودکانی آرام هستند. به نظر یوشیم Youchim کودکانی که فضا را بهتر از دیگران حس میکنند دارای قابلیت درک بهتری هستند. بکارگیری فضا نشان دهنده ارتباط و طریقه واکنش کودک و محیط اطراف اوست.
خارج شدن از کادر نشان دهنده عقب ماندگی ذهنی، کمبود محبت، کمبود اعتماد به نفس، جلب توجه اطرافیان است. کودکان خجالتی و کمرو نیز در گوشه کاغذ و یا در قسمت محدودی از فضای کاغذ و یا بر روی کاغذ کوچکی نقاشی میکنند، زیرا در مقابل سطح کاغذهای بزرگ خود را گم میکنند و این نیز نشانگر عدم اعتماد و اطمینان به خود است.
بعضی از پژوهشگران متوجه شدهاند که کودکان کوچک از بالای کاغذ شروع به نقاشی میکنند. علت این امر مربوط به شکل بدن آدمک و حرکات دست و نیز اینکه قسمت بالا نشان دهنده سر و آسمان و نمادی از ارزشهای والاست، میباشد. ناحیه بالا ناحیه گسترش تخیلات و ناحیه افراد آرمان نگر و رؤیا پرداز است. از نظر کاندینکسی، بالا مبین تصورات آرامش دهنده و احساسات آرامش و آزادی و پایین نشان دهنده فشار و سنگینی است.
پایین صفحه نشان دهنده جهان تاریک کشانندههای ناهشیار، قلمرو زمینی و عینی است و با زندگی روزمره مرتبط است و از آنجا که این قسمت از صفحه معرف زمین است عنصر ایستا و حیات بخش را تشکیل میدهد. تأکید بر خط زمین در نقاشی گاهی نشان دهنده نیاز حسی به تغذیه و ایمنی جسمانی است. ناحیه پایین صفحه ناحیه غرایز بنیادی صیانت ذات و ناحیه منتخب خستهها، روان آزردگان توان زدوده و افسرده است. در واقع کودکانی که تمایل به کشیدن نقاشی در پایین صفحه دارند به طور کلی دارای خصائلی پابرجا هستند و کمتر شیفته چیزی میشوند. کودکی که زیاد به طرف چپ کاغذ متمایل میشود (البته اگر کودک چپ دست نباشد) نشانگر دلبستگی به مادر، غم و اندوه و گوشه گیر بودن و بی اعتمادی نسبت به خود است. و بالاخره کودکانی که نقاشیهایشان کاملاً در مرکز کاغذ قرار میگیرند به طور کلی زیاد بر خود و احساساتشان توجه و تمرکز فکری دارند.
ناحیه چپ، ناحیه گذشته است و ناحیه آزمودنیهایی است که به سوی کودکی خویشتن بازگشتهاند. آنهایی که نقاشی خود را به نیمه چپ کاغذ محدود میکنند نه تنها دچار واپس روی هستند بلکه راه آینده را (که به وسیله ناحیه راست مجسم میشود) در برابر خود مسدود میبینند و به همین دلیل است که اجباراً به گذشته باز گشتهاند.
ناحیه راست، ناحیه آینده است و نشان دهنده دلبستگی به پدر
میباشد. معهذا باید در تفسیر سمبولیسم فضایی محتاط بود چه فقط زمانی میتواند واجد معنا باشد که بر اساس نتایج دیگر مورد تأیید قرار گیرد.
نواحی سفید یعنی بخشهایی که در آنها نقاشی کشیده نشده است فقط نواحی سفیدی نیستند که چیزی در مورد آنها نتوان گفت. بلکه نواحی ممنوعهای هستند که باید به تفسیر آنها همت گماشت. به عنوان مثال آزمودنیهای افسرده و توان زدودهای که فقط در پایین صفحه نقاشی میکنند، کودکانی هستند که هر نوع جهش به سوی بالا و هر نوع تخیل برای آنها به علت سانسور بیرونی یا درونی ممنوع است.
جهت نقاشی:
بر اساس مشاهده کودک در خلال ترسیم باید به مشخص کردن جهت ترسیم وی مبادرت گردد. ترسیم از چپ به راست نشان دهنده یک حرکت طبیعی پیش رونده است در حالی که ترسیم از راست به چپ به منزله یک حرکت واپس رونده تلقی میشود. در صورت اخیر باید نخست اطمینان حاصل کرد که کودک چپ برتر نیست. ار آزمودنی راست برتر باشد، حرکت از راست به چپ نشان دهنده تمایل شخصیت به واپس روی شدید است که میتواند نتایج مرضی داشته باشد. وقتی یک راست برتر به ترسیم اشخاص از نیمرخ میپردازد و معمولاً اشخاص نقاشی وی به طرف چپ نگاه میکنند در حالی که اگر نقاشی با دست چپ کشیده شود جهت نگاه نیمرخها به سوی راست است. اما همواره چجنین نیست و موارد استثنایی فراوانتر از آنند که بتوان این امر را به منزله یک قاعده تلقی کرد.
رنگ:
در دوران کودکی در فاصله سنین 3 تا 6 سالگی کودک بیشتر تحت تأثیر فشارهای درونی است. علاقه وافری به رنگ دارد و آن را مقدم بر شکل ظاهری میداند. ولی به تدریج هر قدر که از وابستگی او به رنگ کم میشود و علاقه او به تقدم شکل بر رنگ افزودنی مییابد. همچنین هر قدر کودک کوچکتر باشد، رنگهایی که به کار میگیرد زندهتر و با فزونی سن و سال، آموزش مدرسه و تکامل او در راه شناخت منطقی، رنگهایی را که به کار میبرد سرد میکند و رنگهایی را که کمتر خشن هستند بکار میبرد. در کودکستان بیشتر کودکان ترجیح میدهند از رنگهای گرم و تند استفاده کنند و فقط کودکانی که در خانه تحت نظارت شدید قرار دارند، رنگهای سرد را انتخاب میکنند که در این موارد علت اصلی به مشکلات عاطفی و روانی کودک مربوط میشود. بنا به نظر واهنر Waehner فقدان رنگ در تمام یا قسمتی از موصضوع نقاشی نشانگر خلاء عاطفی و یا گاهی دلیل بر گرایشهای ضد اجتماعی است. تجربیات نشان داده است که کودکان سازگار در نقاشیهایشان به طور متوسط از پنج رنگ مختلف استفاده
میکنند. در حالی که کودکان گوشه گیر و یا آنها که ارتباط با دنیای خارج را دوست ندارند از یک یا دو رنگ بیشتر استفاده نمیکنند.
در سنین 11 تا 12 سالگی است که نوجوانان متوجه میشوند که رنگهای اشیاء قابل تغییرند و بنابراین بهتر است که آن ها را زودتر از موقع مجبور به درک این بینش نکنیم زیرا بکارگیری رنگ فقط یکی از عوامل تکاملی و پیشرفت فکری کودک نیست بلکه به عوامل ژرف عاطفی نیز مربوط است.
قرمز: به معنای قدرت، عمل و مردانگی است و به منزله رنگی تنودی و پویشی محسوب میشود که از یکسو مبین نیرومندی امیال و کشانندههاست و از سوی دیگر، خشم و گاهی پرخاشگری را نشان میدهد. قبل از 6 سالگی یعنی هنگامی که کودک
کشانندههای خود را به خوبی مهار نمیکند، از این رنگ بیشتر استفاده میشود. افراط در بکار بستن رنگ قرمز به معنای نیاز به حرکت و وجود یک زمینه تحرک پذیر است.
آبی: معرف حساسیت، دریافت پذیری، هیجان خواهی و درونی سازی است و رنگی است که زنانه که صلح، آرامش سکون و در حد افراطی فعل پذیری و تسلیم را نشان میدهد.
بنفش: ترکیبی از آبی و قرمز یعنی رنگهایی است که دارای رمزگرایی متضاد هستند. چه رنگ آبی گرایش به درونگری و فعل پذیری و رنگ قرمز تمایل به برونگری و عمل را نشان میدهد. بدین ترتیب رنگ بنفش معرف جمع اضداد و تمایل به چیز دیگر است. از زاویهای متفاوت، این رنگ دارای معنای عرفانی نیز هست. اما استفاده افراطی از آن را میتوان نشان اضطراب و وجود تنشهای متناقض دانست.
زرد: معادل نور، شادی و خوشبینی است و به منزله رمز درخشش و گشایش محسوب میشود و میل به مشارکت یا گرایش عمیق به پیشرفت را متجلی میسازد. معمولاً کودکان 9-8 ساله از این رنگ بیشتر استفاده میکنند. به کار بستن افراطی رنگ زرد میتواند به معنای نیاز به آزاد سازی تنشهای درونی باشد.
سبز: آرامی بخشترین رنگها، آرام، ساکن، راضی از خود است. جنبههای مختلف شخصیت به خصوص با حفظ حرکت خود، نیاز به جلب توجه و میل به محبوبیت مرتبط است و از یک سو گرایش به مبادله و ارتباط را نشان میدهد و از سوی دیگر معرف اراده در سطح عمل، پایداری و سرسختی و گاهی نیز بازخوردهای مقاومت و تضاد ورزی است. هنگامی که رنگ سبز بیشتر متمایل به زرد است، درونگری آزمودنی و زمانی که متمایل به آبی و قهوهای است برونگردی او را برجسته میسازد. همچنین رنگ سبز مبین نیازهای حسی و لذت جویی مادی محسوب میشود.
پرتقالی: ترکیبی از قرمز و زرد است، نیروهای حیاتی، برونگری، میل به موفقیت، شادی، نشاط و پویایی است و مانند رنگ قرمز استفاده مفرط از آن تحریک پذیری و آرامی فرد را نشان میدهد اما جنبه پرخاشگری آن کمتر است.
بلوطی: حاوی قرمز است اما قرمز تیره و کدری که حرکت خلاق، نیروهای حیاتی و فعال خود را از دست داده و حسی نگری، غلبه نیازهای ابتدایی و تجسس ایمنی جسمانی را برجسته میسازد.
قهوهای تیره و کدر: با رمزگرایی مقعدی مرتبط است و معمولاً به هنگام یادگیری نظافت توسط کودک مورد استفاده قرار میگیرد. در این مرحله که کودک از بازی کردن با مدفوع خود منع
میشود، با مالیدن رنگهای تیره و کدر روی صفحه کاغذ به نوعی لذت جبرانی دست مییابد و تا قبل از 6 سالگی کم و بیش به صورت وسیعی از طیف رنگ قهوهای سود میجوید. غلبه این رنگ در سنین بالاتر نشان دهنده نوعی واپس روی، امتناع از دادن و نگهداری رمز محسوب میشود و گاهی با بازخورهای نامنعطف در سطح رفتاری یا فکری توأم است.
صورتی: مبین صلح، تعادل و توازن است. این رنگ به منزله قرمز ملایم معرف عاطفهای است که هوای نفس و پرخاشگری است و ملایمت و عطوفت را نشان میدهد.
سیاه: به منزله نفی رنگ محسوب میشود و استفاده مفرط از آن مبین غمگینی و ناامیدی است. بکار بستن محدود آن و کشیدن
کلمات کلیدی:
زرد مثل موز، لیمو، آفتاب_ قرمز مثل سیب، گوجهفرنگی
آبی مثل شلوار جین، آسمان_ سبز مثل نخودفرنگی، علف، برگ
خاکستری مثل فیل_ قهوهای مثل خرس، پوست درخت
این بحث به رابطه رنگها با روانشناسی کودک میپردازد و امیدواریم برای شما عزیزان مفید واقع شود. رنگ جنبه مثبت دوران کودکی ما را نشان میدهد.کودکان به همه رنگها علاقه دارند و فوراً نسبت به آنها عکسالعمل نشان میدهند. با این همه، عکسالعمل کودکان متفاوت از عکسالعمل بزرگسالان است. رنگها میتوانند بزرگسالان را در شناخت روحیات کودک راهنمایی کنند؛ اما آنها نیز باید زبان رنگها را بشناسند.
کودکان دایره محدودی از رنگها را مورد استفاده قرار میدهند که البته این دایره در فرایند رشد آنها تا دوره بزرگسالی گسترش مییابد. اولین چیزی که کودکان قادر به تشخیص آن هستند، رنگهاست. کودکان در ابتدا رنگهای سیاه و سفید (روشنایی و تاریکی) را تشخیص میدهند و والدین نیز در این دوره اغلب نقاشیهای سیاه و سفید برای آنها میکشند و اسباب بازیهای سیاه و سفید برایشان میخرند؛ اما در مدت شش هفته تا دو ماه وضعیت آنها تغییر شگرفی میکند. در این زمان ابتدا کودک رنگ قرمز و پس از آن دیگر رنگهای گرم را تشخیص میدهد و رنگ زرد را نیز در فرایند شناسایی رنگها به مرور درک میکند.
کودکان جذب رنگهای گرم میشوند. پژوهشهای متعدد نشان میدهد که گرایش کودکان به رنگهای گوناگون طی مراحل مختلف رشد تغییر میکند. بسیاری از کودکان زیر ده سال رنگ قرمز یا صورتی را به عنوان رنگ دلخواهشان بر میگزینند؛ اما همین کودکان وقتی سنشان از مرز ده سال میگذرد، رنگ آبی را ترجیح میدهند. این تغییر در فرایند رشد به منزله توانایی انتخاب رنگ است. سلیقه کودک در انتخاب رنگ کاملاً با جنسیت او ارتباط دارد.
پژوهشها نشان میدهد که دختر بچهها صورتی و بنفش را به رنگهای دیگر ترجیح میدهند و پسرها سیاه و دیگر رنگهای تیره را بیشتر از رنگهای دیگر میپسندند. اکنون این سوال به ذهن میآید که این انتخابها ذاتی هستند یا اکتسابی؟ والدین به کودکان میآموزند که برای انتخاب لباسها و اسباب بازیهایشان رنگهای خاصی را با توجه به جنسیت خود انتخاب کنند. هر چند یافتن پاسخ دقیق برای سوال فوق کار مشکلی است، با این همه احتمال زیادی وجود دارد که انتخاب رنگها ریشه فطری و جنسیتی داشته باشد. شاید در آینده پاسخ این سوال به روشنی یافت شود. آیا تولیدکنندگان اسباببازی چیزی در این باره میدانند؟اگر به قفسه اسباببازیها نگاه کنید، متوجه خواهید شد که آنها کاملاً از رنگهای مورد علاقه کودکان آگاه هستند و از رنگها برای جلب توجه و فروش محصولاتشان استفاده میکنند. حتی کمپانیهایی که برای بزرگسالان کالا تولید میکنند نیز در تولیدات خود سلیقه کودکانه را مورد توجه قرار میدهند. در همه این اشیاء تاکید خاصی بر رنگها به عنوان عنصر اصلی ساخت مشاهده میشود.
تاکید بر رنگها در ارتباط با جنسیت، فقط یک مثال است. اگر شما به بعضی از محصولات و بستهبندیهای رنگارنگ آنها توجه کنید، خواهید دید که تولیدکنندگان با این کار میخواهند تمایلات و علاقهمندیهای کودکان را به بزرگسالان نیز ارائه کنند. بعضی از والدین بر این باورند که تولیدکنندگان با اهداف سودجویانه قصد فریب کودکان را دارند؛ اما به یاد داشته باشید این کودکان هستند که با دادن پاسخ مثبت نسبت به اینگونه تولیدات موجب رواج آنها میشوند. استفاده از رنگها برای کنترل کودکان و نوجوانان از اهمیت بسزایی برخوردار است و اشکال مختلف بکارگیری آنها میتواند نتایج مختلفی داشته باشد. حال که فروشندگان و تولیدکنندگان با شناخت سلیقه کودکان در تولید و ارائه محصولاتشان تا این حد موفق هستند، پس شما نیز میتوانید از این روش در جهت تعلیم و تربیت فرزندانتان استفاده کنید.
نتیجه گیری
پژوهشها نشان داده است که وقتی شما یک سیب آبی را به کودک نشان بدهید و از او بپرسید: «این چیست؟» مدت بیشتری طول خواهد کشید تا او سیب را بشناسد. یک سیب آبی ممکن است برای کودک مضحک به نظر برسد. این امر حاکی از این است که کودک با خندیدن به اشیای انتزاعی و کاربردهای غلط، قدرت انتقاد خود را نشان داده است. به محض اینکه کودک نام رنگها را یاد گرفت، آماده است اطلاعات جدیدتری بیاموزد. والدین همیشه تمایل دارند به روش صحیح به کودکان آموزش دهند. ما بر این باوریم که تأکید بر خصایص رنگی میتواند در تفکیک موضوعات مشابه مفید باشد و از خطا و اشتباه جلوگیری کند.
به خاطر داشته باشید که چشم انسان قادر به تشخیص کلیه رنگهای مابین زرد و مشکی است و مغز بهطور خودکار مانع خطای ادراکی چشمها میشود. اگر شما میخواهید کودکان به بعضی اشیاء دست نزنند، میتوانید از رنگها به عنوان علامت خطر استفاده کنید. همچنین میتوانید درِ اُتاق آنها یا موارد ورود ممنوع را که خطرناک هستند (مانند پلهها و زیرزمین)، با رنگها علامت بگذارید. حتی در مورد کودکان بزرگتر نیز شما میتوانید از رنگها به عنوان یک عنصر مهم در آموزش آنها استفاده کنید. اگر کودکتان به خوردن بعضی از غذاهای مفید علاقه نشان نمیدهد نیز میتوانید از رنگها کمک بگیرید.
کلمات کلیدی: